استفاده از چوب برای ساخت ظروف یکی از سنتهای دیرینه در بسیاری از فرهنگها بوده و همچنان به دلیل زیبایی طبیعی، کاربردپذیری و احساس گرمایی که به محیط میبخشد، محبوبیت دارد. انتخاب چوب مناسب برای ساخت ظروف چوبی، به دلیل تماس مستقیم این ظروف با مواد غذایی، بسیار مهم است. برای این کار، چوبهایی مورد استفاده قرار میگیرند که علاوه بر داشتن زیبایی، از مقاومت کافی برخوردار باشند و با مواد غذایی واکنش نشان ندهند.
در انتخاب چوب برای ساخت ظروف، چند ویژگی اصلی باید مد نظر قرار گیرد:
1. مقاومت در برابر رطوبت: از آنجا که ظروف چوبی در تماس با مایعات و غذاهای مرطوب هستند، باید از چوبهایی استفاده شود که در برابر رطوبت مقاوم باشند و به راحتی تاب برندارند یا ترک نخورند.
2. مقاومت در برابر باکتریها و قارچها: با توجه به ماهیت چوب به عنوان مادهای طبیعی، برخی انواع چوبها دارای خاصیت ضدباکتریایی طبیعی هستند و میتوانند از رشد میکروارگانیسمهای مضر جلوگیری کنند.
3. عدم تغییر طعم و بو: چوبی که برای ظروف استفاده میشود نباید در طعم یا بوی غذا تاثیر منفی داشته باشد. بنابراین چوبهای خوشبو و بیطعم برای ساخت این ظروف مناسبترند.
4. استحکام و دوام: ظروف چوبی باید از چوبهایی ساخته شوند که در برابر ضربه و فشار مقاومت کافی داشته باشند تا در طول زمان از بین نروند.
بسته به نوع استفاده و ویژگیهای مورد انتظار، چند نوع چوب به عنوان بهترین گزینهها برای ساخت ظروف چوبی در نظر گرفته میشوند.
چوب افرا یکی از پرکاربردترین چوبها برای ساخت ظروف چوبی است. این چوب دارای بافتی نرم، یکنواخت و بدون بو است که در تماس با مواد غذایی مشکلی ایجاد نمیکند. همچنین، چوب افرا در برابر رطوبت و باکتریها مقاومت بالایی دارد. بافت متراکم آن باعث میشود تا ظرفهای ساخته شده از این چوب دوام بالایی داشته باشند و کمتر دچار ترکخوردگی شوند.
چوب گردو به دلیل رنگ تیره و الگوی زیبا در ساخت ظروف چوبی لوکس کاربرد دارد. این چوب به طور طبیعی ضدباکتری است و در برابر قارچها نیز مقاومت خوبی دارد. علاوه بر این، گردو دارای استحکام بالایی است و ظروف ساخته شده از آن میتوانند طولانیمدت و بدون تغییر شکل بمانند. گردو یکی از چوبهای محبوب برای ساخت کاسهها و بشقابهای میباشد.
چوب زیتون دارای الگوی منحصر به فرد و رنگ گرم زرد و قهوهای است که ظروف چوبی را زیبا و خاص میکند. این چوب نیز در برابر رطوبت و باکتریها مقاوم است و یکی از چوبهای مطلوب برای ساخت ظروف غذاخوری به شمار میرود. زیتون چوبی بسیار متراکم و سخت است و در برابر ضربه مقاوم است؛ با این حال، ممکن است قیمت آن نسبت به سایر چوبها بیشتر باشد.
بامبو در واقع نوعی علف است، اما به دلیل سختی بالا و انعطافپذیری، به عنوان جایگزینی برای چوب در ساخت ظروف چوبی شناخته میشود. ظروف ساخته شده از بامبو سبک، مقاوم و تجدیدپذیر هستند. بامبو به دلیل رشد سریع، یکی از منابع پایدار برای تولید ظروف چوبی به شمار میرود. با این حال، بامبو در برابر رطوبت کمتر مقاوم است و ممکن است نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشد.
چوب توسکا به دلیل رنگ روشن و بافت نرمش در ساخت ظروف چوبی بسیار کاربرد دارد. این چوب به راحتی قالبپذیر است و میتوان از آن ظروف زیبایی تولید کرد. با این حال، توسکا در مقایسه با چوبهایی مانند گردو و افرا مقاومت کمتری دارد و ممکن است زودتر دچار فرسودگی شود.
چری یا گیلاس یکی دیگر از چوبهای محبوب برای ساخت ظروف است. این چوب رنگ قهوهای مایل به قرمز دارد که با گذر زمان به رنگ تیرهتری تبدیل میشود و ظاهری جذاب به ظروف میبخشد. چری بافتی متراکم دارد و در برابر رطوبت و باکتریها مقاومت خوبی از خود نشان میدهد. با این حال، چری ممکن است گرانتر از برخی دیگر از گزینهها باشد و به همین دلیل بیشتر برای ظروف خاص استفاده میشود.
استفاده از ظروف چوبی دارای مزایای متعددی است.
زیبایی طبیعی: چوب به دلیل رنگها و الگوهای طبیعی خود جلوهای زیبا و گرم به ظروف میبخشد.
عدم آسیب به چاقو: ظروف چوبی نسبت به ظروف سرامیکی یا فلزی کمتر به تیغه چاقوها آسیب میزنند و برای برشکاری مناسباند.
خاصیت ضدباکتری طبیعی: برخی چوبها به طور طبیعی خاصیت ضدباکتری دارند که این موضوع میتواند به بهداشت ظروف کمک کند.
با این حال، استفاده از ظروف چوبی معایبی نیز دارد که باید به آنها توجه شود.
نیاز به مراقبت بیشتر: ظروف چوبی باید به دور از رطوبت زیاد و گرمای مستقیم نگهداری شوند تا از خرابی و ترکخوردگی جلوگیری شود.
قیمت بالا: ظروف چوبی مرغوب و تولید شده از چوبهای باکیفیت معمولا گرانتر از ظروف دیگر هستند.
ظروف چوبی به دلیل ویژگیهای خاص خود نیازمند مراقبت بیشتری هستند.
شستشو با دست: ظروف چوبی نباید در ماشین ظرفشویی شسته شوند؛ زیرا رطوبت و دمای بالا میتواند به ساختار چوب آسیب برساند. بهتر است آنها را با دست و با آب ولرم و صابون ملایم شستشو دهید.
استفاده از روغن چوب: برای حفظ و درخشش ظروف چوبی، میتوانید هر چند وقت یکبار سطح آنها را با روغنهای طبیعی مانند روغن معدنی یا روغن زیتون مالش دهید. این کار از خشکشدن و ترکخوردگی جلوگیری میکند.
جلوگیری از قرار گرفتن در معرض حرارت مستقیم: ظروف چوبی نباید در کنار منبعهای حرارتی قرار گیرند. گرما میتواند باعث ایجاد ترک چوب شود.
انتخاب چوب مناسب برای ساخت ظروف چوبی نیازمند در نظر گرفتن عوامل مختلفی است. چوبهایی همچون افرا، گردو، زیتون، بامبو، توسکا و چری از جمله گزینههای مناسب هستند که هر یک با ویژگیهای خاص خود، میتوانند در ساخت ظروف چوبی باکیفیت و زیبا مورد استفاده قرار گیرند. با انتخاب چوب مناسب و رعایت نکات نگهداری، ظروف چوبی میتوانند سالها بدون مشکل مورد استفاده قرار گیرند و به عنوان یک انتخاب دوستدار محیط زیست و زیبا در آشپزخانهها حضور داشته باشند.